ف.م.هاشمی

آخرین خروج

نتانیاهو و پروژه ی " سه دولت "

تشکیل دوکشور ، ملموس ترین راه حل برای مسئله ی فلسطین، ازسال 1993 ( پیمان اسلو) تاکنون بوده است. اما بسیاری معتقدند که باجنگ غزّه ، این راه حل نیزمانند دیگرابتکارات صلح خاورمیانه ، به خاک سپرده شده است. اگرچه سازمان آزادیبخش فلسطین (PLO) هنوزازپروژه ی دو دولت دفاع می کند اما دولت افراطی وراستگرای حاکم براسرائیل، اصولاً هیچ حقّی برای فلسطینی ها دراین زمینه قائل نیست. برای حماس نیز تشکیل کشورفلسطینی ، ازاولویت برخوردارنیست زیرا این گروه ، به مثابه ی یک گروه نیابتی ، درپی گسترش اسلام به سراسرمنطقه است وازآنجائیکه حکومت دولت یهود رابرسرزمین مقدس فلسطین به رسمیت نمی شناسد لذا ، راه حل دوکشوررانیزرد می کند. ازاین نظر ، موضع حماس وناسیونالیستهای افراطی اسرائیل ، دریک راستاقراردارد. درمیان این دورویکرد افراطی ، دولت خودگردان فلسطین برهبری محمود عباس قراردارد که درزمینه ی امنیتی ، بااسرائیل همکاری می کند ولذا، دربرابر حماس قرارگرفته است. حملات چند ماه اخیر حماس به کرانه ی باختری نیزناشی ازنارضایتی این گروه ازعملکرد محمود عباس می باشد ونشانگر تمایل حماس به تضعیف حکومت سازمان آزادیبخش فلسطین درکرانه ی باختری است. حکومت خودگردان فلسطین ، بااتکاء به مشروعیت بین المللی خود ، غزّه راتحت تحریم مالی قرارداده واین امر ، درکنارمحاصره ی اقتصادی اسرائیل ، فشارمضاعف بردولت ومردم غزّه وارد می کند. احتمالاً محمود عباس برروی این گزینه حساب بازکرده که جنگ تمام عیاردرغزّه ، به برچیده شدن دولت حماس می انجامد واین گروه رابه همکاری بادولت خودگردان وامی دارد. اما این احتمال بسیاربعید بنظرمی رسد زیرا حماس مایل نیست کنترل توان نظامی خودرابدست سازمان آزادیبخش فلسطین بسپارد. رهبران این گروه ، احتمالاً الگوی لبنان رادرپیش خواهند گرفت. بدین معنی که مانند حزب الله لبنان ، قدرت نظامی خودرا همچنان حفظ کرده وآنرا درخدمت امنیت سیستم سیاسی فلسطین قرارخواهدداد. اما حماس سعی می کند کنترل غزّه راباتمام توان در دست خود نگهدارد. قبل ازجنگ غزّه، حماس رهبری یک دولت سنّی مذهب رابانهادهای دولتی وخدمات عمومی ، دردست داشت وازحمایت شبکه ای ازمتحدین منطقه ای ( حزب الله ، ایران ، قطر ، ترکیه ) برخورداربود. درعین حال ، برخی ازحامیان حماس موافق راه حل دودولت ، وبرخی دیگرمخالف آن هستند. اما درهرحال ، هرگونه پیمان صلح میان اسرائیل وفلسطین ، ضمن اینکه مشروعیت منطقه ای اسرائیل رابرسمیت می شناسد ، راه رابرای همکاری کشورهای محافظه کارعربی با اسرائیل نیز هموارمی نماید. اگرچه هیچیک ازاین کشورهارانمی توان دوست اسرائیل نامید ، اما واقعیت این است که حمایت ایشان از حماس ،چندان بامخالفت اسرائیل روبرو نمی شود. اسرائیل قبلاً حتی به قطراجازه داده بود که حقوق کارکنان غیرنظامی دولت غزّه راپرداخت نماید که البته بامخالفت محمود عباس روبرو شده بود.(1)

باتوجه به شرائط پیچیده ی موجود، اکنون سه دولت درمنازعه ی اسرائیل- فلسطین درگیرند: حماس درغزّه ، دولت خودگردان درکرانه ی باختری ، و اسرائیل. حصارهای بلندی که اسرائیل به دورخود وفلسطین کشیده ، به این وضع منجرشده است. بنظراسرائیل ، یک جنبش فلسطینی که به لحاظ ایدئولوژیک، سرسازگاری بادولت یهود ندارد ، نمی تواند منادی صلح ودموکراسی درخاورمیانه گردد. معهذا ، جنگ فعلی میان اسرائیل وحماس ، بنظربسیاری ازکارشناسان ، حداقل یک فایده دارد وآن اینکه پروژه ی فراموش شده ی دودولت درسرزمین فلسطین را دوباره زنده کرد وآنرا بدستورکار جامعه ی جهانی تبدیل نمود. به نظراکثردولتهای غربی واغلب ناظران بیطرف خاورمیانه ، این عادلانه ترین راه حل برای مشکل دیرپائی است که 76 سال وجدان جهان را آزرده ساخته است. اما بنظرمی رسد این راه حل ، اگرچه هنوز ازنظرجامعه ی بین المللی ، روی میزقراردارد ،حداقل ازنظر دوبازیگر ازسه بازیگر صحنه ی فلسطین، مردود می باشد. حکومت اسرائیل دردهه های اخیر، بویژه درمقاطعی که بنیامین نتانیاهو قدرت رابدست داشته است ، بااحداث مجتمع های مسکونی برای شهرک نشینهای اسرائیلی ، هرگونه ادعای فلسطینیها را برسرزمین اجدادی خود ، نادیده گرفته وپروژه ی گسترش کشوریهود ازرود اردن تادریای مدیترانه راباجدّیت دنبال کرده است. بنظرمی رسد جنگ غزّه ، دستاویز لازم رابرای سرعت بخشیدن به این پروژه، دراختیار افراطیون یهود قرارداده باشد.

وقتی نیروهای سیاسی فلسطین ، شرکت درفرآیند صلح اسلو راپذیرفتند ، درواقع باراه حل دودولت درسرزمین فلسطین ، موافقت کردند. فرض اصلی درقرارداد اسلو این بود که دولت خود گردان ، اداره ی تمامی سرزمینهای اشغال شده درسال 1967 ( بیت المقدس شرقی ،غزّه وکرانه ی باختری رود اردن) را بدست بگیرد. تشکیل دولت خود گردان فلسطین(PA) ، مهمترین دستاورد پیمان اسلو بود که به اسرائیل اجازه می داد به شهرک سازی درسرزمین فلسطین ادامه دهد. اسرائیل بااستفاده ازاین فرصت ، تلاش کرد تاترکیب جمعیتی منطقه راتغییر دهد . اما پس ازانتفاضه ی دوم(2005-2000) ، اسرائیل یک بند مهم ازقرارداد اسلو راکه همانا تردد آزادانه ی فلسطینیها میان بیت المقدس شرقی ، غزّه وکرانه ی باختری بود، نقض کرد واین نقاط رابه مناطق بسته تبدیل نمود. ازآن پس، اندشه ی تشکیل دودولت فلسطینی واسرائیلی ، بتدریج رنگ باخت، ساخت شهرکهای یهودی نشین سرعت گرفت ، شرق بیت المقدس بطورکامل به کنترل اسرائیل درآمد وغزّه بطر مستمر زیربمباران ارتش اسرائیل قرارگرفت. ازآن پس ، برخی روشنفکران اسرائیلی وفلسطینی ، اندیشه ی تشکیل یک دولت واحد اسرائیلی – فلسطینی رابا گرایشهای غیرقومی ف سکولار ودموکراتیک مطرح نمودند. اما اعلام دولت اسرائیل بعنوان یک دولت نژادپرست دراسناد سازمان ملل متحد وگزارشهای حقوق بشری ، عملاً راه رابراین پروژه بست. ازآن زمان تاکنون ، دولتمردان اسرائیلی ، پیوسته اندیشه ی دولت واحد دموکراتیک وسکولاربرای کل سرزمین فلسطین رارد کرده وپروژه ی کشوریهود ، ازرود اردن تادریای مدیترانه رابجای آن نشانده اند.(2)

بدین ترتیب ، هم اندیشه ی دودولت وهم راه حل یک دولت واحد، به محاق فرورفت واکنون فقط پروژه ی " سه دولت " روی میزباقی مانده که باجدیّت توسط افراطیون حاکم براسرائیل دنبال می شود. لازمه ی این پروژه ، جابجائی گروههای بزرگی ازفلسطینیهای شرق بیت المقدس ، غزّه وکرانه ی باختری، واعزام آنها به آنسوی مرزهای 1948 اسرائیل ، یعنی مصر ، اردن ، ولبنان است. بولدوزرهائی که اکنون بدنبال تانکهای اسرائیلی درغزّه روانند ، مجری این پروژه اند وفلسطینیها رابسوی گذرگاه رفح وشبه جزیره ی سینا سوق می دهند. راه حل سه دولت ، به معنی پاکسازی قومی است که به موجب حقوق بین الملل ، جرم محسوب می شود. دهه هاست که نخبگان حاکم براسرائیل ، بدنبال فرصتی برای اجرای این پروژه می باشند که اکنون حماس این فرصت رادراختیارآنها قرارداده است.

پس از " عملیات تیغه ی حفاظتی"(operation protective edge ) درسال 2014 ، دادستانی دادگاه کیفری بین المللی ، پرونده ای رابرای فلسطین گشود وتحقیقات پیرامون آنراآغازکرد که تاکنون ادامه دارد. اگرچه این تحقیقات تاکنون به جائی نرسیده اما درجریان جنگ جاری غزّه ، دادستان این دادگاه ،به گذرگاه رفح سفرکرد وبستن این گذرگاه رابرروی کمکهای بشردوستانه ، مصداق جنایت علیه بشریت نامید. بنابراین هم دولت واحد مبتنی برآپارتاید ، وهم پروژه ی سه دولت ، مصداق پاکسازی قومی وجنایت علیه بشریت می باشند. حال سئوال اینجاست که آیادادگاه بین المللی کیفری ، دربرابرپروژه ی سه دولت سکوت خواهد کرد یا بنیامین نتانیاهو رابه عنوان طراح ومجری این پروژه ، به دادگاه خواهد کشاند ؟ (3)

زیرنویس

1)Netanyahus “three state” solution , www.peoplesworld.org

2)A three- state solution for Israel and Palestine? , www.noahpinion.blog

3)A three-state solution to the Israel-Palestine dispute , www.e-ir.info

کمک مالی به کارت بانکی شماره8732-9635-9973-6037